Λευτέρης Ξανθόπουλος

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο ποιητής και σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών χωρίς να δώσει πτυχιακές εξετάσεις καί κινηματογράφο στην Αγγλία, στη σχολή The London International Film School.
Στην κινηματογραφική παραγωγή εμφανίστηκε με το ντοκιμαντέρ Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης (1976), το πρώτο μέρος μιας βραβευμένης τριλογίας μικρού μήκους με θέμα την ελληνική διασπορά, που συμπληρώθηκε με τίς ταινίες: Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα (1978) και Στα Τουρκοβούνια (1982).

Τον Οκτώβριο του 1977, η Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης προβλήθηκε από το γερμανικό κανάλι SWF3, στην εκπομπή Ζu Gast. Την επόμενη χρονιά, η εκπομπή αναμεταδόθηκε από το δίκτυο ARD και η ταινία βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο για το Καλύτερο Περιφερειακό Πρόγραμμα της Γερμανικής Τηλεόρασης.

Για την τηλεόραση της ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ (ΕΡΤ-2) καθώς και για το Υπουργείο Γεωργίας σκηνοθετεί μεγάλο αριθμό ντοκιμαντέρ για τις εκπομπές: Παρασκήνιο, Ανοιχτά Θέματα, Περισκόπιο, Η ΕΡΤ στη Βόρεια Ελλάδα, Τέχνη και Πολιτισμός, Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα, Χρώματα, κ.α.

Το 1983 σκηνοθέτησε για το Υπουργείο Πολιτισμού το ντοκιμαντέρ Επί Κολωνώ με το οποίο συμμετείχε την αμέσως επόμενη χρονιά στο φεστιβάλ της Ουψάλα ενώ το 1984 σκηνοθετεί για την ΕΡΤ την τηλεταινία Ο Γάμος με πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Καταλειφό και την Πέμη Ζούνη.

Στο ντοκιμαντέρ Διαδρομές - Παύλος Ζάννας (1988). αποτυπώνεται ο εναργής και άμεσος προφορικός λόγος του σύγχρονου διανοητή, μεταφραστή του Μαρσέλ Προυστ και πρωτοπόρου του κινήματος των κινηματογραφικών λεσχών Παύλου Ζάννα.

Το 1991 σκηνοθετεί για το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι La Sept, (ARTE) το 45λεπτο ντοκιμαντέρ La Culture Populaire dans le Cinema Grec (Ο λαϊκός πολιτισμός στον ελληνικό κινηματογράφο) και για τον Antenna, επεισόδια της σειράς Ανατομία ενός Εγκλήματος (1993-1994), σε παραγωγή Frenzy-Films.

Ανάμεσα στις δουλειές του στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται οι ταινίες: Ποιος είναι ο τρελός λαγός (1993), για την σειρά της ΕΡΤ Τα λόγια της πόλης, και Κληρονόμος πουλιών (2004), δύο πορτρέτα του ποιητή Μίλτου Σαχτούρη, Σκοτεινός συνωμότης (1998), πορτρέτο του ποιητή Μιχάλη Κατσαρού, Ο κήπος με τ' αμέτρητα παράθυρα (2005), πορτρέτο του ζωγράφου και ποιητή Νίκου Εγγονόπουλου, τα τρία τελευταία για την εκπομπή της Cinetic, Παρασκήνιο (ΕΤ-1).
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του με τίτλο Καλή Πατρίδα, Σύντροφε ( Beloiannisz) (1986) γυρίστηκε στην Ουγγαρία και τιμήθηκε στο 39ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο με ειδική τιμητική διάκριση "... για την ακεραιότητα και την γενναιοδωρία στην αντιμετώπιση του θέματος και την καθαρότητα της κινηματογραφικής της γραφής". Η διευρυμένη τηλεοπτική βερσιόν της ταινίας (ενιαίο έργο, 3 επεισόδια Χ 45 min.) προβλήθηκε επανειλημμένα από την τηλεόραση της ΕΡΤ.

Η επόμενη μεγάλου μήκους ταινία του με τίτλο Ο Δραπέτης (1991) επιλέχτηκε και προβλήθηκε στο 44ο Φεστιβάλ των Καννών, στην παράλληλη εκδήλωση La Quinzaine des Realisateurs (Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών), ως επίσημη ελληνική συμμετοχή. Τον Απρίλιο του 1996, Ο Δραπέτης, με τον γαλλικό τίτλο Le Montreur d' Ombres, προβάλλεται στη Γαλλία, στο εμπορικό κύκλωμα και συναντά εξαιρετική υποδοχή τόσο από τον γαλλικό τύπο όσο και από το κοινό, συμπληρώνοντας 15 εβδομάδες συνεχούς προβολής, μόνο στο Παρίσι. Το ενιαίο έργο, συνολικής διάρκειας 3,5 ωρών (5 επεισ. Χ 45 min.) προβλήθηκε την ίδια περίοδο από τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA και αργότερα από την κρατική τηλεόραση. Τον Απρίλιο του 2001 η ταινία αναμεταδόθηκε από το γαλλικό συνδρομητικό κανάλι TPS.

Οι ταινίες του Λευτέρη Ξανθόπουλου παρουσιάζονται στις μεγαλύτερες διεθνείς κινηματογραφικές εκδηλώσεις (Κάννες, Λοκάρνο, Μόναχο, Μόντρεαλ, Τόκιο, Μονπελιέ, Ταϊβάν, Βρυξέλλες, Μάνχάϊμ, Istanbul, Βιέννη, Χάιφα, Νόβι-Σαντ κ.ά.), επαινούνται ιδιαίτερα από τη διεθνή κριτική και αποσπούν βραβεία και διακρίσεις. Ιδιαίτερα αυτές που προβλήθηκαν στα φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Δράμας (από το 1976 που βραβεύτηκε η Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης μέχρι σήμερα) έχουν συγκεντρώσει περισσότερα από 15 βραβεία και τιμητικές διακρίσεις σε όλους τους τομείς παραγωγής, καθώς και κρατικά βραβεία ποιότητας τόσο από τις επίσημες κριτικές επιτροπές, όσο και από τις επιτροπές της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.) και της Ένωσης Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου (Ε.Τ.Ε.Κ.Τ.)

Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος έχει τιμηθεί για το σύνολο του κινηματογραφικού του έργου, καθώς και για τη συμμετοχή του στην υπόθεση του Παράλληλου Κυκλώματος Διανομής και των Κινηματογραφικών Λεσχών, από πολιτιστικά ιδρύματα, δημοτικές επιχειρήσεις, το Φεστιβάλ Δράμας, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, την Π.Ε.Κ.Κ. καθώς και την Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδος (Ο.Κ.Λ.Ε.).

Τιμητικές εκδηλώσεις και αφιερώματα στις ταινίες του έχουν γίνει από ελληνικά και ξένα πολιτιστικά ιδρύματα (Goethe Institut, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας και Θεσσαλονίκης, Φεστιβάλ Κινηματογράφος και Πραγματικότητα, Ελληνικό Φίλμφορουμ Μονάχου, κλπ).

Οι ταινίες του για την Ελληνική Διασπορά έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης, άρθρων, σχολίων, συγγραμμάτων και πανεπιστημιακών διατριβών. Η ταινία του Ο Δραπέτης διδάσκεται σε σεμινάρια σεναρίου στις σχολές κινηματογράφου του Μονάχου και National Film School στο Λονδίνο.

Το 1988, με υποτροφία του αμερικανικού ιδρύματος The Academy for Educational Development, και στα πλαίσια του προγράμματος InternationalVisitor Program, The American Film, μετεκπαιδεύτηκε στις τάσεις και τις τεχνικές του σύγχρονου κινηματογράφου, στα μεγαλύτερα στούντιο των ΗΠΑ (Λος Άντζελες, Σαν Φραντσίσκο, Β. Καρολίνα, Νέα Υόρκη κ.ά).

Το 1996, παρακολούθησε με υποτροφία σεμινάριο για το θέατρο, στο εκπαιδευτικό ίδρυμα Salzburg Seminar της Αυστρίας, με δάσκαλο τον Άρθουρ Μίλλερ. Το θέμα του σεμιναρίου ήταν Η Δύναμη του Θεάτρου (The Power of Theatre: Artistry, Entertainment and Social Commentary).

Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος έχει δημοσιεύσει διάφορα κείμενα και άρθρα στην εφημερίδα Τα Νέα και στα περιοδικά Αντί, Σύγχρονος Κινηματογράφος, Η Λέξη, Εντευκτήριο, Ευθύνη, Νέα Εστία, Σκαπτή Ύλη, Υπόστεγο, Νέα Συντέλεια κ.α. και έχει παραδώσει μαθήματα και διαλέξεις σε ομάδες, συλλόγους και μέλη κινηματογραφικών λεσχών για την ιστορία της ταινίας μικρού μήκους, την ιστορία την ανάπτυξη και τις προοπτικές των κινηματογραφικών λεσχών στην Ελλάδα καθώς και τον ρόλο του εμψυχωτή (animateur) στο Παράλληλο Κύκλωμα Διανομής.

Τα τελευταία χρόνια διδάσκει σε σχολές Δραματικής Τέχνης, το μάθημα του Κινηματογράφου και της Υποκριτικής στον Κινηματογράφο.

Υπήρξε μέλος κριτικών και προκριματικών επιτροπών στα φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Δράμας, Oberhausen, Καλαμάτας, Ζακύνθου κ.α.

Από το 1989, προσφέρει τις υπηρεσίες του ως στέλεχος προγράμματος στην ιδιωτική καί κρατική τηλεόραση.

Για το λογοτεχνικό και κινηματογραφικό του έργο έχει εκδοθεί καί κυκλοφορεί, με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας Κινηματογραφικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών, ο συλλογικός τόμος Πραγματικότητα καί μύθος στο καλλιτεχνικό έργο του Λευτέρη Ξανθόπουλου, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2003.

Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος έχει δημοσιεύσει τα εξής βιβλία:

• Αντίψυχα, Αθήνα, 1972 καί β' Ανδρομέδα, 1982
• Περιπέτειες Πλανόδιου Σωματοφύλακα Ονείρων, Νεφέλη, 1981
• Το Κόκκινο Δωμάτιο, Παρασκήνιο, 1988
• Σήκωσε το Κεφάλι σου Πατέρα, Δελφίνι, 1995
• Ορμή του Νερού και των Υδάτων, Στιγμή, 1998
• Γιατί οι Γυναίκες δεν Αγαπούν τη Βροχή, Κέδρος, 2002

Τον Δεκέμβριο του 1999, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη το αφήγημα του:
• Άγγελος των Πρώτων Ημερών.